Zo kan je het toch noemen als je naar Antarctica gaat, een avontuur? Voor vijf weken zal mijn man op de wetenschappelijke basis prinses Elisabeth wonen en werken. Vijf weken op de Zuidpool vertoeven dat is toch wel iets bijzonder. Dat bleek al toen de krant telefoneerde voor wat meer uitleg en hij, samen met zijn opdrachtgever, bijna een hele pagina kreeg in het Belang van Limburg. Het artikel werd ook in de klas van één van de dochters gehangen. Ja, het is toch wel iets cool!

Omdat updates geven nogal moeilijk is, waarover later meer, besloten we samen dat ik het hele avontuur zou bloggen. Dit artikel zal dus in de loop van de komende weken aangevuld worden met trivia die ik via e-mail van mijn man zal ontvangen. Gewoon, omdat we hoorden dat er toch wel een aantal mensen graag zouden volgen: “Zoals bij jullie Macau avontuur”. Na dit stukje inleiding zal er een inhoudsopgave komen te staan. Telkens als ik aanvul, komt daar een nieuw titeltje bij. Zo kan je gemakkelijk zien waar je gebleven bent met lezen, als je graag wil volgen. Ik heb geen idee hoe lang dit artikel gaat worden, maar ik heb zo’n vermoeden dat het wel eens een lang verhaal kan worden. We zullen zien waar het eindigt!

Hoe komt hij aan deze opdracht?

Een dik jaar geleden werd mijn man zelfstandige. Hij zocht dus logischerwijs naar opdrachten. Zo kwam Senhive op zijn pad. Een start-up die met drones onder andere aan branddetectie doet. Drones en Antarctia hoor ik je denken? Nee op zich hebben die twee niet veel met elkaar te maken. Maar de oprichter van Senhive, heeft al wel zes keer voor The Polar Foundation in Antarctica gezeten. Hij zei al een hele tijd geleden dat iemand met het profiel van mijn man op Antarctica ook wel wat werk zou kunnen doen. En daarvan gingen mijn man zijn ogen blinken. Werken op de Zuidpool, dat is toch wel letterlijk en figuurlijk heel cool.

Laat jij dat ‘zomaar’ toe?

Mijn man reisde voor zijn vorige job erg veel. Op een jaar zat hij ongeveer 100 dagen in het buitenland. Dat waren we een beetje beu. Dat was dan ook één van de redenen dat hij zelfstandig wilde worden: meer thuis zijn en toch nog leuke opdrachten doen. Hem missen is niet simpel, niet voor mij en niet voor de kinderen. Maar dit is iets wat hij echt doodgraag wil doen. Aan de dochter die het er het moeilijkst mee heeft, vertelde ik de vergelijking met op kamp gaan. Ik vind het ook niet leuk dat zij op kamp gaat, ik mis haar dan ook. Maar zij wil dat graag en het is een mooie ervaring, dus mag ze gaan. Zo is het ook bij papa. Daar kon ze wel wat mee! Bovendien heb ik een goed sociaal vangnet en woon ik in een super buurt.

De voorbereidingen voor vertrek naar Antarctica

Medische keuring

Voor je weet of je mag vertrekken moet er een hele keuring gebeuren. Je zit daar echt ‘in the middle of nowhere’. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis ligt 5000 km. verder. Als je geluk hebt, kan je er op twee dagen geraken, maar ze hebben er dus ook ooit acht dagen over gedaan. Er is een trauma-arts aanwezig, maar er moest dus wel een hele keuring gebeuren en enkele vaccins moesten in orde worden gebracht. (Meningitis en griepvaccins). Een bloedtest, een volledige scan van de tanden (want als je iets aan je tanden krijgt is de enige optie de tand trekken), een volledig onderzoek en verslag van zowel de tandarts als de huisdokter.

Spullen aankopen

Aangezien bol.com of coolblue niet komt leveren in Antarctica werd er aangeraden om een aantal dingen aan te kopen. Eén van die dingen is een tweede laptop. Want mijn man kan natuurlijk zijn werk niet doen als hij niet kan programmeren. Als dan zijn computer kapot gaat, dan heeft hij dus een probleem. Ook een extra powerbank was geen overbodige luxe. Uiteraard moet er thermische kledij worden aangeschaft. Niet dat hij veel buiten zal vertoeven, want zijn werk is vooral binnen in de basis. Maar op zondag wordt er niet gewerkt en gaan ze uitstappen doen. Dan is warm ondergoed toch wel aan te raden. Ook moet hij veel kledij meenemen. Er zijn wasmachines, maar die zijn natuurlijk best veel bezet. Bovendien is dat één van de zaken die het eerst wordt afgekoppeld als er onvoldoende energie is opgewekt en er dus zuinig moet gedaan worden met elektriciteit.

Digitale detox

Uiteraard is er wel een internetverbinding. Maar omdat die nogal snel dicht slibt als iedereen via whatsapp gaat chatten en pinguïn foto’s gaat doorsturen, mag die enkel gebruikt worden om wetenschappelijke data door te sturen. Even facebook checken zit er dus niet in! 😉
Ik moet wel zeggen dat dit voor mij ook héél vreemd zal zijn. Als mijn man op reis was in het verleden, dan stuurden we whatsappjes met ‘goedemorgen’ en stuurde ik foto’s van de kinderen hun bezigheden en grappige anekdotes. Maar nu gaat het dus echt radiostilte zijn.

Wat gaat hij daar dan doen?

De Belgische basis Prinses Elisabeth draait volledig autonoom. Wind en zon voorzien de basis volledig van de nodige energie. (Da’s zo cool!) Maar natuurlijk kan het altijd nog een beetje beter. Hij gaat dus helpen om het allemaal nog een beetje groener te maken. Ook moet er onderhoud gebeuren op de basis aan de technische apparatuur. Er is in ieder geval werk genoeg om hem vijf weken bezig te houden.

Hoe lang gaat hij naar Antarctica

Wel ‘normaal’ vertrekt hij op 18 november en vertrekken ze op 21 december terug vanaf de Zuidpool. Maar je weet natuurlijk nooit op voorhand hoe het gaat zitten met de stormen. Als de weersomstandigheden het niet toelaten, zal vertrek naar huis worden uitgesteld. Dat vind ik dan weer super spannend, want rond de kerstboom zitten zonder papa, daar is nu toch ook niets aan. Het komt in de zomer wel niet zo heel vaak voor, dus we duimen dat het allemaal mee gaat zitten!

Antarctia weetjes

Sneeuw wordt gesmolten tot sanitair water: douchen doen ze dus met sneeuw!
Er mag geen zeep mee, want alles moet biologisch afbreekbaar zijn en die spullen krijgen ze dus op de basis.
Van Brussel tot de basis reizen duurt om en bij de drie dagen.
Op het moment dat zij daar zijn is het zomer en gaat dus de zon niet onder. Deze draait een rondje!

Ontmoeting met het team

Een tijdje voor de effectieve afreis naar de Zuidpool, werd het hele team in Chamonix, in Frankrijk verwacht. Daar kregen ze info over EHBO en leerden ze de andere leden van het team kennen. Toch wel belangrijk als je zo’n lange tijd op elkaar aangewezen bent.
Op het einde van de voorstellingsronde kwam de klusjesman van dienst aan het woord. Hij was de laatste in een rij wetenschappers en ingenieurs. Hij sloot af met een geweldige zin: “Allemaal leuk en aardig dat ik nu weet wat jullie denken te gaan doen in Antarctica, maar ik weet dat jullie net als mij straks gewoon ook sneeuw moeten scheppen aan de basis!”
Zo het spreekwoordelijke ijs was gebroken en de voetjes kwamen terug op de grond!

Wouter vertelt : Dinsdag 19 November 2019

We zijn volop bezig in de voorbereidingen voor de grote oversteek naar Antarctica.

Vandaag hebben we ons beziggehouden met het verzamelen van de polar-clothing. Hoewel we zelf al voor wat warme kleding hebben moeten zorgen stopt het stukje kledij daar niet.

De International Polar Foundation (vanaf nu afgekort als IPF) heeft een voorraad aan specialistische kledingstukken die nodig zijn om te kunnen werken op Antarctica. Dit gaat dan vooral over de overkledij, waaronder :
– Winddichte (en geisoleerde broek)
– Winddichte jas
– Binnenwanten (wol) en Overwanten (winddicht)
– Sneeuwlaarzen.

Voor mijzelf zullen die stukken maar sporadisch gebruikt worden. Mijn werkzaamheden vinden vooral plaats binnen in de basis, waar je in principe gewoon normale werkkleding kan dragen.

Maar het bestaansrecht de Prinses Elisabeth basis in Antarctica (vanaf nu afgekort als PEA), en dus ook de reden waarom Belgie deze basis uitbaat, is het faciliteren van wetenschappelijk onderzoek. Voor vele van de wetenschappers die meereizen behoort veldwerk, waarbij je de hele dag buiten bezig bent, tot het takenpakket. Sommigen maken zelfs reizen van meerdere dagen voor hun onderzoeksmissie en moeten daarvoor dan zelfs overnachten in een tentje. Zij beschikken bijvoorbeeld ook over slaapsokken die verwarmd zijn.

Ook wordt er volop gewerkt aan uitbreidingen van de basis. Omwille van die reden zijn er ook een aantal mensen mee die zich bezighouding met constructiewerken. Ook zij zullen de hele dag buiten bezig zijn om nieuwe gebouwen recht te trekken. Ook voor hen is deze kledij van belang om hun taken te kunnen verrichten.

Ondanks de verschillen zijn er voor iedereen wel noodvoorzieningen. Voor de reis naar de basis is er bijvoorbeeld voor iedereen een slaapzak en tenten voorzien. Normaal gaat er niets mis, maar bij een dergelijke
reis moet je op alles voorbereid zijn.

Deze avond gaan we met het hele team (althans de 17 mensen die met ons meevliegen) uit eten. Ook dat is belangrijk want als je straks in barre omstandigheden moet samenwerken is het wel goed dat iedereen elkaar al een beetje kent en ook weet wie welke taken toebedeeld kreeg.

Uiteraard genieten we hier in Kaapstad nog even van het zomerweer. Voor sommigen van ons begint over een paar dagen een barre winter van 3 maanden. Gelukkig is het voor mij maar 1 maand.

Wouter vertelt: woensdag 20 November 2019

Belangrijkste taak voor vandaag is de Flight Briefing.

De werkzaamheden van vandaag geven een antwoord op de vraag die ik al eens vaker gesteld kreeg : “Hoe ga je daar naartoe ? Met de boot ?”

Wel nee. We gaan niet met de boot, maar met het vliegtuig. Het zit namelijk zo (sorry, lang verhaal) …

In theorie is Antractica niemandsland. Er is geen bevolking, bijgevolg is het ook niet echt een natie. Er is al zeker geen regering (want ja, geen politiekers), laat staan een grondwet. In principe kan en mag iedereen doen wat hij wil op Antarctica.

In 1961 werdt er tussen 54 landen een Antarctisch Verdrag afgesloten. Dit verdrag legt in principe 3 belangrijke dingen vast :
– Antarctica is een wetenschappelijk natuurreservaat
– In Antarctica is er vrijheid van wetenschappelijk onderzoek
– Alle deelnemende landen verbinden zich ertoe om geen militaire activiteiten te ontplooien op Antarctica.

Dit verdrag was in die tijd heel speciaal, want de wereld was toen in volle koude oorlog, en dit verdrag is in principe ook inperking van militaire activiteit, tussen landen die verwikkeld waren in de koude oorlog.

Door dit verdrag is het in principe verboden om commerciële activiteiten te ontwikkelen op Antarctica die de omgeving aantasten.

Vervolgens zijn er 11 landen die een wetenschappelijke basis hebben gevestigd in een gebied dat “Dronning Maud Land” heet. Dat is Noors voor “Kongingin Maud’s land”. In principe heeft Noorwegen dat gebied geclaimd als kolonie, maar het Antarctisch verdrag houdt ook in dat landen die vinden dat ze een claim hebben op een bepaald stuk van Antarctica die claim bevriezen zolang het verdrag loopt. Hoe dan ook is iedereen de naam “Dronning Maud Land” blijven gebruiken om het gebied te benoemen.

Deze 11 landen hebben bedacht dat het misschien verstandig is om de logistieke operaties (dus het vervoer van goederen en mensen) samen te organiseren in plaats van ieder afzonderlijk. Daarvoor richtten ze een organisatie op die DROMLAN heet.

Deze organisatie heeft vooral als taak het aanstellen van een logistieke dienstverlener die alle operaties uitvoert. Op dit moment is dat ALCI (Antarctic Logistics Center International). Ze voert alle vluchten van en naar Antarctica uit voor de 11 landen die deel uitmaken van DROMLAN. Bij deze organisatie moesten wij vandaag ook op bezoek voor de Flight Briefing.

Waarom is dit belangrijk :
– Ondanks het feit dat de vlucht uitgevoerd wordt door een speciale organisatie die zich vooral op Antarctica richt, vertrekt de vlucht natuurlijk wel in het publieke luchtruim. Dat wil zeggen dat ook deze vlucht zich
moet houden aan internationale richtlijnen over vluchtverkeer.
– Onze vlucht vertrekt ook gewoon op een normale luchthaven. We moeten inchecken en door de paspoort controle bij het verlaten van Kaapstad

Hoe dan ook heeft ALCI niet de middelen en de noodzaak om de vervoersactiviteiten in te richten alsof het een commerciële vlucht is. Tracking van bagage bijvoorbeeld gebeurt vrijwel allemaal manueel. Terwijl dat voor commerciële vluchten volledig geautomatiseerd is. Wij werden dan ook ingelicht over hoe deze procedure zou verlopen.

Verder kregen we er ook te horen welk vliegtuig onze vlucht zou uitvoeren, en hoe de route zou verlopen.

Het vliegtuig is een zeer betrouwbare Ilyushin Il-76 in cargo configuratie. Dat laatste betekent dat we geen “normale” stoelrijen hebben zoals in een passagiersvlucht, maar dat alle stoelen tegen de zijwand staan
en de middenbeuk gevuld is met cargo.

De route is ook vrij nieuw. Normaal vliegt het grote cargo vliegtuig van Kaapstad naar Novo (voluit Novolazarevskaya). Van daaruit worden kleinere vliegtuigen ingezet om verder te gaan naar de verschillende basissen. De belangrijkste reden hiervoor is dat de plaats waar het cargo vliegtuig zal landeen een ijsvlakte is. Hierdoor is het makkelijker om te landen met “standaard” vliegtuigen. De kleinere vliegtuigen worden dan uitgerust met skates zodat ze ook op sneeuw kunnen landen.

Een aantal jaren geleden werd er door de Belgische onderzoekers dicht bij de Belgische PEA basis een grote ijsvlakte ontdekt. Die werd Perseus gedoopt. Deze is al vaker gebruikt om de Ilyushin op te laten
landen als die vertrekt vanuit Novo. Onze vlucht is de eerste die rechtstreeks vanuit Kaapstad naar Perseus vliegt.

Helaas kregen we ook te horen dat het weer op Perseus wat wisselvallig was. Hierdoor wordt onze vlucht een dag uitgesteld. Dat geeft ons natuurlijk wat meer tijd in Kaapstad. Daarom zijn we vanmiddag met
een aantal mensen van het team de tafelberg gaan beklimmen. Dat was een klim van meer dan 700m. Dat was wel pittig.

Thuisfront wacht op teken van leven

Vrijdag 22 november rond 11 uur kregen we nog te horen dat ze op het punt stonden te vertrekken. We wisten dat we een hele tijd zouden moeten wachten voor een teken van leven.
Er zijn geen GSM-masten op Antarctica! 😉
Op zaterdag 23 november om 7.31 uur onze tijd zat er een mailtje in mijn mailbox:

Lange reis
Maar we zijn goed aangekomen.
later meer

Dit was het het hele verhaal tot nu toe. Er zullen hier regelmatig updates bij worden geschreven…

Wouter vertelt: Vrijdag 22 november 2019 – de afreis naar Antarctica

Vandaag gaat de reis verder, om 9u wordt het hele team opgehaald aan het hotel.

Zoals reeds aangehaald, vertrekt deze vlucht op de internationale luchthaven van Kaapstad. Daarom volgen we op de luchthaven ook de normale procedure :
– Bagage inchecken bij de luchtvaartmaatschappij;
– Door de veiligheidscontrole;
– Door de grenscontrole (wij verlaten via deze vlucht Zuid-Afrika, net zoals met elke andere internationale vlucht);
– Met de bus over de tarmac naar het vliegtuig.

Eens in het vliegtuig verandert de ervaring volledig :
– Het zitcomfort is slechter dan bij een standaard lijnvlucht (de stoelen zijn niet meer dan een plank met een kussen erop);
– Het zitcomfort is ook beter dan bij een standaard lijnvlucht (ik had meer beenruimte);
– Tussen de cargo stonden ook 2 dixies. Heel nuttig !
– In plaats van een koptelefoon kregen we oordopjes. Bij een passagiersvliegtuig is er wat extra aandacht besteed aan geluidsisolatie. Dat is hier niet het geval en die oordopjes waren echt wel nodig.

Om 12u Kaapstad tijd vertrekt onze vlucht en ongeveer 5 uur later krijgen we van de gezagvoerder de opdracht om ons klaar te maken voor de landing.
Dat betekende in dit geval niet gewoon dat we moesten gaan zitten en onze gordel vastklikken. Eerst moest iedereen zich nog omkleden in poolkledij, toch wel even een uitdaging in de beperkte ruimte van het vliegtuig. De landing voelt niet erger dan enige andere landing, het is even oncomfortabel, maar snel voorbij.
Van zodra de deur van het vliegtuig opengaat gaat de temperatuur in het toestel drastisch naar beneden, -16 graden Celsius.

Een team van de basis was de vorige dag al afgereisd naar Perseus. Zij beginnen onmiddellijk met het uitladen van de cargo. Een proces dat toch wel een aantal uren in
beslag zal nemen. Omdat onze persoonlijke bagage pas als laatste uitgeladen kan worden blijven wij wachten, iedereen is namelijk verantwoordelijk voor zijn eigen bagage . De wetenschappers die meereizen moeten daarbij ook nog zeker stellen dat de spullen die ze nodig hebben voor hun campagne uitgeladen worden.

Na ongeveer 1.5 uur zijn we klaar voor het laatste deel van de reis. Met 3 voertuigen (speciaal uitgerust om over sneeuw en ijs ter reizen) hebben we nog 60km te gaan.
Ondanks de aanpassing van de voertuigen duurt dit deel toch nog ongeveer 4 uur. Dat komt vooral omdat wat er uitziet als een grote vlakte, in realiteit een heel hobbelig terrein is. Het lijkt een beetje op een snelweg bezaaid met snelheidsdrempels. Deze “snelheidsdrempels” zijn echter niet in een opvallende kleur gemarkeerd, en kunnen vaak hoog zijn. Daarom kunnen we maar tegen 15km per uur reizen. Een schril contrast met de 5000km die we eerder in 6 uur aflegden door de lucht.

Rond 23u komen we aan op de basis. Na een warme maaltijd, een korte rondleiding en het toewijzen van de kamer is het tijd om te gaan slapen.

Wouter vertelt 26 en 27 november

Het is nu even goed doorwerken op gang te geraken (beetje studiewerk laten we maar zeggen).

Verder is er niet zo heel veel te gebeuren hier. Het uitzicht is mooi, het is lekker warm in de basis. Ik heb dus ook veeeeel te veeeel dikke kledij bij.

De toiletten zijn wel een ervaring. Omdat het antarctisch verdrag bepaalt dat het niet toegelaten is om te vervuilen moeten ook de menselijke uitwerpselen afgevoerd worden.

De basis heeft daarvoor een Water Treatment systeem (soort van septische tank systeem), maar dat duurt even vooraleer dat online is (hopelijk eind deze week).

Ondertussen gebruiken we dit soort toilet:

Wouter vertelt Zondag 1 December 2019

Vandaag is het weekend. Omdat er maar beperkte tijd is om werkzaamheden te verrichten (4 maanden ongeveer) is er maar 1 dag weekend.
En er is hier heel wat te doen.

Enerzijds is er de bestaansreden van de basis, het faciliteren van wetenschappelijk onderzoek. Op onze vlucht kwamen ook heel wat wetenschappers mee. Sommigen hebben meetapparatuur bij die geïnstalleerd moet worden. De technische ploeg die op de basis aanwezig is helpt deze mensen met de plaatsing. Soms moeten er ook nog wat draagconstructies gefabriceerd worden om de apparatuur op een goede manier te bevestigen. Daarvoor hebben we hier ook goed ingerichte werkplaatsen.

Andere wetenschappers zijn hier niet alleen om in de omgeving van de basis hun werk te doen, maar gaan ook voor langere tijd op andere plaatsen onderzoek uitvoeren.
Hiervoor hebben we op de basis een aantal caboose’s. Dit zijn containers die volledig ingericht zijn om in te leven : drinkwater voorziening, slaapplekken, een kleine keuken en toiletten. Ze voorzien volledig zelfstandig in hun energie door middel van zonnepanelen en een generator in het geval dat er meer energie nodig is voor het onderzoek dat verricht wordt. De containers staan op een slee en kunnen wat verder weg geplaatst worden. Hierdoor bespaart men veel tijd, want de wetenschappers moeten niet steeds pendelen tussen hun onderzoeksite en de basis.

Daarnaast worden er ook verbeteringswerken uitgevoerd aan de basis. Toen de PEA basis gebouwd werd is er eerst een werkplaats en garage geplaatst onder aan de voet van de basis (die zie je meestal niet op de foto’s). Een deel van deze garage staat op rotsgrond, een ander deel van de garage staat op het ijs. Helaas beweegt het ijs ten opzichte van de rotsgrond, waardoor de garage verzakt. Daarom wordt het gebouw afgebroken en opnieuw geplaatst, deze keer op een dusdanige manier dat het hoogteverloop jaarlijks gecorrigeerd kan worden.

En dan zijn er nog de technische werkzaamheden. Er wordt gewerkt aan betere hernieuwbare energievoorzieningen, aan verbeteringen van het energiebeheersysteem en aan verbeteringen aan het waterbeheersysteem. Daarover later meer.

Vorige week zijn we op wandeltocht geweest in de windscoop. Dat is een rotsformatie dichtbij de basis die op een zodanige manier gelegen is dat de wind over de jaren heen een prachtig schouwspel gecreëerd heeft. Je ziet ene kant kale rotsen, en aan de andere kant enkel ijs. Er ligt vrij weinig sneeuw vanwege de dynamiek van de wind en is ook de bodem volledig ijs. Je kan er enkel veilig wandelen met crampons onder je schoenen. Ondanks dat is het er wel adembenemend mooi. De rotsformatie herbergt ook een aantal vogelsoorten waaronder de Sneeuwpetrel en de Skua.

 

Wouter vertel over water : Zondag 8 December 2019