Rouwverwerking bij kleine kindjes: Wat als oma sterft?

Rouwverwerking bij kleine kindjes: Wat als oma sterft?

Rouwverwerking bij Kleine kinderen: Wat als oma sterft?
Hoe beginnen kinderen aan rouwverwerking? Wat als oma sterft? ย Wat als opa sterft? ย Wat als dat voor jouw kindjes de eerste persoon is uit de nabije omgeving die doodgaat? ย Hoe ga je daarmee om?
Een anderhalve maand geleden werden wij en onze kindjes geconfronteerd met hun eerste verlies. ย Ik wil onze ervaringen met jullie delen, misschien heb je er iets aan.
Maar ik wil wel even benadrukken dat dit onze persoonlijke ervaringen zijn, onze persoonlijke beslissingen die voor onze kindjes goed hebben gewerkt. ย Elk kind is natuurlijk anders en rouwverwerking verloopt bij iedereen, dus ook bij kleine kinderen anders. ย Het is geen wetenschap, het is een gevoelskwestieโ€ฆ

De band met de persoon die is gestorven.

Voor onze kindjes was het hun overgrootmoeder die ze moesten afgeven. ย Voor sommige kinderen is dat misschien niet zoโ€™n schok omdat de band met die persoon niet zo goed was.
Maar voor onze kinderen was oma Mien gewoon โ€˜nogโ€™ een oma. ย Ze woonde bij mijn schoonouders in een kangoeroewoning en als we daar op bezoek waren, was er het vast bezoekje aan oma Mien.
Vorig jaar kon oma Mien voor het eerst niet naar de verjaardag van ons zoontje komen. ย Hij is dan de dag erna een stuk taart gaan brengen, met papa. ย โ€œOmdat je er niet bij kon zijn, eh oma Mien.โ€

Het voorbereiden

We hadden het natuurlijk zien aankomen. ย Oma Mien was 92 en was altijd van de partij. ย Als dat dan niet meer gaat en je zie het achteruit gaan, dan weet je dat het kan gebeuren.
We hebben daarover zeker al met de kindjes gebabbeld, dat is eigenlijk al het begin van de rouwverwerking.
Voor ons zoontje was de enige manier om een vergelijking te maken die met de hond. ย Die had veel pijn en die is dan ook doodgegaan en daarom zien we hem nooit meer terug.

โ€œOma Mien is doodโ€

Onnozel misschien, maar ik dacht terug aan mijn lerarenopleidingโ€ฆ โ€œHet slecht nieuws gesprekโ€.: Kort, niet rond de pot draaien, duidelijk.
Dus toen ik wist dat Oma Mien gestorven was, heb ik de kindjes alle drie op de bank gezet en meteen gezegd: โ€œWeet je nog dat ik verteld heb dat oma Mien wel eens dood zou kunnen gaan? ย Dat is deze nacht gebeurd.โ€
โ€œDan ga ik oma Mien nooit meer zien!โ€
โ€œWe gaan eerst nog afscheid nemen, hoor!โ€
Ik heb alle โ€˜stappenโ€™ in het afscheid nemen met hen doorgenomen, ze moesten weten waar ze aan toe waren.
Weten waar je aan toe bent helpt volgens mij ook in het rouwverwerkingsproces.

Boekjes

Ik ging naar de bibliotheek en haalde er het boekje โ€œWaar is oma nuโ€.

Isa haar oma is dood en ze vraagt zich af waar oma nu is. ย En het vervelende is dat iedereen iets anders zegt. ย  Dat maakt het alleen nog meer verwarrend en moeilijk.
De juf geeft uiteindelijk het โ€˜juisteโ€™ antwoord: โ€œIedereen zegt iets anders omdat niemand het weet, alleen de mensen die dood zijn en daar kunnen we het niet meer aan vragen.โ€

Het boekje โ€œEen ballon voor opaโ€ vond in ook zeer ontroerend en mooi beschreven.
Het verhaal was echter iets te lang voor onze kindjes (5, bijna 4 en bijna 2)

Ook crematie wilde ik graag op voorhand even verduidelijken, want dat moet toch onnoemelijk eng klinken voor een kindโ€ฆ
Daar hebben de boekjes ook bij geholpen.
Er zijn veel boekjes over rouwverwerking bij kinderen. ย Er is er zelfs รฉรฉn van Nijntje.
De bibliotheek kan je zeker ook helpen bij het kiezen van een boekje voor de juiste leeftijd!

Vragen over de dood

Verwacht je aan veel vragen waarvan de antwoorden voor ons zo logisch zijn, maar voor hen dus niet.

โ€œAls ze de kist van Oma Mien dicht doen, zitten daar dan gaatjes in?โ€
โ€œMag ik een taart maken in klein voor Oma Mien? Want nu kan ze op mijn verjaardag geen taart meer komen eten?โ€
โ€œOma Mien is nu toch echt een sterretje, hรจ mama?โ€
โ€œVond Oma Mien dit liedje mooi en zetten ze dat daarom op in de kerk?โ€

โ€ฆ.

Gaan kijken naar een dode oma: Doen of niet?

Dit vond ik zo een vreselijk moeilijke beslissing. ย Wel, niet, wel, niet?
Ik weet dat niet iedereen dat graag doet en ik weet dat mensen zeggen โ€˜Ik wil ze zo niet herinnerenโ€™.
En dan moet je als mama die beslissing voor je kinderen nemen?!
Een goede vriendin van me zei: โ€œIlse, vraag het hen zelf!โ€
En dat heb ik dus ook gedaan. ย Ons zoontje zei meteen ja en vroeg ook meteen โ€œDan ziet ze er een beetje uit als een pop en ligt hรฉรฉl stil eh mama!โ€ (Daar komen de boekjes weer boven!)
De jongste heb ik thuisgelaten, die besefte het helemaal niet. ย De oudste twee zijn wel mee geweest en dat ging hรฉรฉl erg goed.
Ons zoontje zwaaide nog: โ€œDaaaaag, Oma Mien!โ€

Het mooie afscheid.

De familie had hรฉรฉl erg veel tijd gestoken in een super mooie dienst.
Prachtige liedjes, mooie tekstenโ€ฆ. Oma Mien zou het geweldig hebben gevonden.
Toen de viering voorbij was hebben alle achterkleinkinderen een witte ballon met een sterretje met een boodschap opgelaten.
Ons zoontje had uiteraard eens stuk taart getekend.
Ik had de jongste ook mee naar de viering, maar die was moe en het snel beu en riep de hele tijd โ€˜neeeeeeโ€™ (tja ze is dan ook bijna 2!)
Ik ben met haar even naar buiten gegaan.
Daar stond รฉรฉn van de mannen van de begrafenis ondernemer.
โ€œTja, dat is wat lang voor die klein mannen, ehโ€
โ€œJa, ik weet het, maar ik wilde haar erbij hebben, oma Mien had dat ook graag gehad en ook al weet ze dat niet meer, ik weet het welโ€ฆโ€
โ€œMaar dat maakt zoโ€™n viering net zo mooi, mevrouw. ย Dat is het leven, zo hoort het ook te gaan!โ€

Is de rouwverwerking nu gedaan?

De kindjes hebben het erg goed gedaan!
Ik was blij met hoe het gelopen was en had ook de indruk dat ze het al goed hebben verwerktโ€ฆ maar toch:

Een aantal weken geleden moest ik met school op driedaagse, ik was dus niet thuis.
En onze zoon heeft รฉรฉn van die nachten een vreselijke nachtmerrie gehad.
Hij was overtuigd dat mijn zus overleden was en had het steeds over een vuurโ€ฆ ย Ergens zijn ze er dus toch nog wel mee bezig, misschien onbewust.
Maar over het algemeen ben ik blij dat hun eerste verlies op deze manier is verlopen en dat het zoโ€™n mooi afscheid was.

 

Hebben jullie kindjes al een nabij verlies moeten verwerken en herken je iets uit ons verhaal? ย Ik hoor het graag!

Rouwverwerking sterretjes voor oma

12 Replies to “Rouwverwerking bij kleine kindjes: Wat als oma sterft?”

  1. Ilse, mijn metekindje zit nu met dezelfde vragen. Hij is ook 5. Jammer genoeg kunnen we hem geen lichaam laten groeten want mijn moeder heeft ervoor gekozen om haar lichaam aan de wetenschap te schenken. Maar jouw advies voor de boekjes en de ballon vind ik al heel nuttig. Bedankt!

  2. Nee gelukkig hebben ze dat niet meegemaakt, maar die boekjes vind ik wel een tip! Deon is net 4 hij ‘weet’ wel wat dood is, maar snapt ’t nog niet echt. Hij was er wel bij toen onze hond dood was. Hij lag nog een nacht bij ons in de keuken. Deon heeft hem geaaid en zei: dag stingebing….

  3. Er bestaat hier geen handleiding voor, vrees ik. Toen mijn schoonvader stierf enkele maanden geleden kwam de ganse familie afscheid nemen toen hij opgebaard lag. Tegen de achterkleinkinderen werd verteld dat ‘opa slaapt’.
    Wie was ik om te vertellen dat dit misschien niet de beste aanpak is…

    1. Auch – neen, dat vind ik precies ook niet zo’n goed idee om het zo te verklaren.
      Ik heb eens gehoord dat er kindjes waren die bang waren om te gaan slapen….
      Moeilijk om je te moeien inderdaad!

  4. Wat heb je dit super mooi gedaan. Bij ons zijn alleen de opa’s en de oma van mijn man afgelopen paar jaar overleden. We hebben de kinderen wel verteld dat ze overleden waren, maar verder niets mee gedaan. We praten wel regelmatig over de de dood, vooral onze middelste heeft daar veel vragen over…

  5. Voor mijn gevoel heb je het net zo gedaan als ik het gedaan zou hebben. Duidelijk, niet er omheen draaien, en ze erbij betrekken.
    Als 10 jarige gaf ik destijds heel duidelijk aan dat ik niet naar de begrafenis van mijn oma wilde, en mijn ouders respecteerden dat ook. Ik ben nog steeds blij met die beslissing, want nu kan ik het afscheid van mijn oma mooi herinneren (hoe mooi is het niet dat ik haar de avond voor haar dood nog gezien heb, en mijn laatste herinnering is dat ze boven aan de trap naar me zwaaide, me een goede nacht wenste ๐Ÿ™‚ ).
    Prima ook dat je de kleinste de ruimte gaf om even met je weg te lopen. Da’s ook normaal, dat zou ze ook gedaan hebben bij een lang Sinterklaasfeest. En dat is dan nog minder beladen ook.
    Het zijn geen leuke dingen, maar het hoort er wel bij. Mooi gedaan.

  6. Gecondoleerd. Klinkt heel goed hoe je het gedaan hebt. Vorig jaar verloren we onze hond. Wij hebben het met praten en een boekje gedaan. Werkte goed.

  7. Gecondoleerd. Ik denk dat je het voor jouw kiddo’s goed hebt gedaan en fijn dat ze er zo mee omgaan.
    Mijn dochter was 5 toen wij iemand in de eerste kring verloren. Hij was ziek en ik kon van tevoren al pratend vertellen over de dood.

  8. Mijn dochtertje heeft haar oma verloren toen ze echt nog heel erg jong was. (net anderhalf) dus te jong om veel aan uit te leggen. We hebben haar ook niet meegenomen naar de crematie omdat we het lastig vonden als ze bij zoveel bekende zoveel verdriet zou zien zonder te beseffen wat er aan de hand was. Ze is nu 3,5 en we vertellen haar wel over oma… We praten over haar als oma sterretje… dit heeft emma bedacht toen ze 2,5 was ongeveer, nadat we een wensballon voor oma oplieten en emma dat zag als een sterretje ๐Ÿ™‚

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.